Wie wat bewaart, heeft…
10de gebod: “Ga na welke gegevens over gebruikers momenteel in het kader van de bedrijfsvoering
van de bibliotheek worden bewaard en hoe lang. Beperk het bewaren van gegevens tot hetgeen echt
nodig is voor de bedrijfsvoering en voor de dienstverlening. Zorg hierbij dat dit geschiedt in
overeenstemming met de Wet Bescherming Persoonsgegevens (wpb).”
Het bovenstaande tiende gebod klinkt als een interne nota van een geheime organisatie, het is alsof de organisatie iets wil toedekken, verbergen. Het tiende gebod komt echter uit de publicatie ‘Aanwijzingen voor bibliothecarissen bij de omgang met Justitie inzake verzoeken om gegevens te verstrekken
over gebruikers van de bibliotheek.’
fobid, de Federatie van Organisaties in het Bibliotheek- Informatie-
en Documentatiewezen, heeft tien geboden opgesteld
voor bibliotheken hoe om te gaan met de informatie die zij van hun klanten krijgen en die zij onder bepaalde omstandigheden
moeten afstaan aan politie en justitie. De wet die dit bepaald heet de Wet Bevoegdheden Vorderen Gegevens en is in juli 2005 aangenomen. Deze wet maakt het mogelijk voor politie en justitie om zogenaamde ‘identificerende gegevens’ te vorderen van instellingen en bedrijven.
De informatie die de bibliotheken in hun bezit hebben en die door politie en justitie opgevraagd kunnen worden zijn de woon- en verblijfplaats van de leden, welke boeken, cd’s, dvd’s zij geleend hebben en welke zoektermen zij hebben ingezien
in het bibliotheek zoeksysteem.
Deze informatie verzamelen de bibliotheken om haar leden beter van dienst te kunnen zijn. Leen je wel eens het boek ‘Jihad’
van Ahmed Rashid, of de cd ‘Holy Terror’ van de Last Poets of de game ‘War of the Century’ dan staat dat in het archief van de bibliotheek. Deze gegevens worden bewaard omdat bibliotheken willen weten of het boek ‘Jihad’ van Rashid
populair is of niet. Als het 365 dagen van het jaar is uitgeleend,
schaft de bibliotheek een extra exemplaar aan om andere leden ook van dienst te zijn. Zo ook met alle cd’s van de Last Poets. Zijn die altijd uitgeleend, dan wordt de nieuwste
cd van de groep ook meteen besteld. Als kennis centrum probeert de bibliotheek iedereen bij te staan in zijn zoektocht naar informatie en kennis. Een verrijking voor iedereen.
De nieuwe wet, Wet Bevoegdheden Vorderen Gegevens, maakt het mogelijk dat een rechercheur bij een bibliotheek kan opvragen wie bijvoorbeeld boeken over Hitler heeft geleend,
of boeken over Osama Bin Laden of de Moslim Broeders. De informatie van een lener kan door politie en justitie
al worden opgevraagd als er geen concrete verdenking is. Senatoren Jurgens (PvdA) en Beeten (CDA) moeten in het blad voor bibliothecarissen IP toegeven dat het begrip ‘verdenking’
wordt opgerekt.
Al voor de invoering van de wet klommen de bibliotheken in de pen om hun bezwaren op te schrijven. “Er zijn weinig instellingen in democratische samenlevingen waarin het burgerlijk
karakter van die samenlevingen zo duidelijk tot uitdrukking
komt als de Openbare Bibliotheek,” schrijven ze. “De Openbare Bibliotheek is van en voor de burgers en stelt hen belangeloos in staat, binnen de grenzen van de wet, informatie
te verwerven en te gebruiken en zich een oordeel te vormen over de wereld om hen heen.” En de bibliotheken
constateren dat: “het wetsontwerp diep ingrijpt in de verhouding tussen de staat en haar onderdanen. Zelfs in de Openbare Bibliotheek is de burger bij aanvaarding van dit wetsontwerp niet meer veilig voor de ongevraagde en ongezochte
bemoeienis van de staat. Dat druist in tegen de doelstelling
van bibliotheken om gebruikers onbelemmerde toegang
tot informatiebronnen te verschaffen, met waarborging van hun persoonlijke levenssfeer.”
Bron: http://www.burojansen.nl/