okt
12
2009

Wilders sluit ook jou uit

headerGeert Wilders en zijn ‘Partij voor de Vrijheid’ (PVV) staan bij het grote publiek met name bekend vanwege hun gepeperde uitspraken over de Islam en ‘allochtonen’, en hun felle retoriek in het integratie- en immigratiedebat. Wilders presenteert zichzelf als de verdediger van een Nederlandse identiteit, een ‘eigen’ nationale, van oorsprong ‘Joods-christelijke en humanistische cultuur’.

Hoewel de PVV in de peilingen nog altijd meer en meer fictieve Kamerzetels lijkt binnen te slepen, voelt tegelijkertijd een groot deel van de Nederlandse bevolking zich ernstig bedreigd door Wilders’ opmars. Dit deel is van mening dat de PVV met haar felle uitspraken in media en politiek, en met het beleid dat zij beoogt, probeert een deel van de bevolking stelselmatig uit te sluiten. Onderzoekers van de Anne Frank Stichting publiceerden in 2008 een artikel over ‘het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de PVV’, waarin zij stelden dat Wilders zich bedient van ‘uitingen waarbij respectievelijk het criminaliseren, het aanbrengen van een maatschappelijke tweedeling of het uitsluiten van rechten belangrijke thema’s zijn.’[i]

Maar wie wil de PVV precies uitsluiten? Als we het politieke programma en het mediaoptreden van de PVV en Wilders nader bekijken, zien we hoe hun pleidooi voor uitsluiting bij vrijwel alle politieke thema’s terugkomt. Is er eigenlijk wel iemand, die niet door Wilders wordt uitgesloten?

Inhoud:
(klik op een van de links om naar het desbetreffende stuk in het artikel te gaan of lees het artikel volledig)

-Moslims en de Islam

-De Nederlandse Antillen en België

-Probleemjongeren

-Vrouwen

-De “gewone hardwerkende burger”

-De arbeider

-De uitsluiting van discussiepartners

-Hoe uitsluiting werkt

Moslims en de Islam

De bekendste voorbeelden van Wilders’ controversiële uitspraken zijn natuurlijk die over de Islam en Moslims. In weinig verhullende bewoordingen pleit Wilders voor de uitsluiting van Moslims uit de Nederlandse samenleving:

‘We willen genoeg. De grenzen dicht, geen islamieten meer in Nederland, veel moslims Nederland uit, denaturalisatie van islamitische criminelen…’[ii]

Opvallend is de wijze waarop woorden als ‘Islam’, ‘Moslims’, ‘Marrokanen’, ‘niet-Westerse allochtonen’ in Wilders’ uitspraken vrijwel altijd voor elkaar inwisselbaar zijn. Hoewel Wilders meent geen racist te zijn omdat hij slechts een religie op inhoudelijke gronden bekritiseert, hebben de verwijten die hij aan het adres van de Islam maakt in zijn uitspraken ook direct betrekking op de individuele beoefenaars hiervan. Islam en Koran worden als ‘gewelddadig’ of zelfs ‘fascistisch’ afgeschilderd, moslims als ‘criminelen’ en ‘(straat)terroristen’. Het groeiende draagvlak voor de Islam in Nederland wordt door Wilders voorgesteld als een inbreuk op de Nederlandse identiteit, die niet alleen op cultureel vlak, maar ook in een persoonlijke confrontatie door de moslimbevolking wordt gemaakt:

‘Nederland staat aan de vooravond van een ‘tsunami van islamisering.’ Moslims zullen de Nederlandse samenleving overspoelen en zorgen voor criminaliteit en overlast, ook op het platteland. Hun intolerantie en gewelddadige cultuur zal de Nederlandse samenleving raken ‘in het hart, in onze identiteit”[iii]

Niet alleen wordt door Wilders een direct verband gelegd tussen de islamitische cultuur en criminaliteit, maar ook wijst hij op de noodzaak voor een immigratiestop, daar de ‘allochtone’ bevolking zich sneller voort zou planten dan de ‘autochtone’, met alle gevolgen van dien: ‘Over twintig jaar zitten ze overal.’[iv]

Dit in zijn geheel verwerpen van de Islamitische cultuur, moslims en allochtonen als een inherent gewelddadige bedreiging voor de Nederlandse samenleving en identiteit, en Wilders’ roep om gedwongen uitzetting of gestimuleerde (re)migratie van allochtonen uit Nederland, vormen een onomwonden racistisch pleidooi voor de uitsluiting van een grote bevolkingsgroep, in naam van een vooronderstelde ‘eigen’ bevolking of cultuur. Dat niet alleen specifiek moslims, maar iedereen die volgens de PVV niet binnen deze fictieve ‘eigenheid’ vallen, slachtoffer zouden kunnen worden van een door de PVV beoogde uitsluitingpolitiek blijkt ook uit het volgende voorbeelden.

De Nederlandse Antillen en België

Dit ‘eigen’ Nederland zoals de PVV het zich voorstelt is overigens ook in geografische zin niet precies het Nederland zoals het nu feitelijk is. Allereerst pleitte de PVV meermaals voor eenwording van Vlaanderen en Nederland: de grens tussenbeiden wordt door de PVV als ‘kunstmatig’ beschouwd. Nederland en Vlaanderen ‘horen bij elkaar’, delen met andere woorden dezelfde ‘nationale identiteit’ waarop Wilders en de PVV zich zo graag beroepen.[v]

Een ander deel van het feitelijke Nederland, de Nederlandse Antillen, kan wat de PVV betreft echter beter afgestoten worden. Ook de wijze waarop de PVV (en in het bijzonder PVV-kamerlid Hero Brinkman) over de Antillen en Antillianen praat, getuigt van een ernstig tekort aan respect. Wilders en Brinkman noemden de Antillen onder andere ‘Boevennesten’ en ‘schurkeneilanden’, en schilderden Antilliaanse politici af als ‘corrupt’.[vi]

Het gemak waarmee de PVV de één wel tot de eigen gemeenschap rekent, en de ander niet, getuigt opnieuw van een racistische uitsluitingsdrang. Aan de ene kant moeten de Antillen als deel van het koninkrijk worden afgestoten, een positie die de PVV baseert op, en verdedigt met, glasharde vooroordelen. Aan de andere kant is een culturele (en raciale) identificatie met de Vlamingen genoeg reden hun bij ditzelfde koninkrijk te betrekken. ‘Bij de PVV weegt etnische homogeniteit kennelijk zwaarder dan de huidige staatsgrenzen.’[vii]

Probleemjongeren

De door de PVV bepleitte uitsluiting beperkt zich echter niet alleen tot deze raciale en/ of culturele criteria. Ook probleemjongeren -jongeren die vooral naar aanleiding van problemen en frustraties thuis en op school wel eens de fout in (zijn ge)gaan- kunnen wat de PVV betreft rekenen op een keihard uitsluitingsbeleid.

Zo presenteerde de PVV in 2008 een ‘tienpuntenplan’ voor veiligheid op scholen, waarin zij pleitte voor oprichting van zogenaamde ‘reboundscholen’: ‘een soort heropvoedingskampen waar ontspoorde leerlingen normen en waarden krijgen bijgebracht.’ Leerlingen die van school verwijderd worden, zouden onvrijwillig op dergelijke kampen moeten worden geplaatst.[viii] Ook wil de PVV tornen aan het zelfbeschikkingsrecht van jongvolwassenen, onder andere door invoering van een ‘diploma-en solicitatieplicht’ voor alle jongeren onder de 23 jaar.[ix]

Niet de dialoog en de intensieve begeleiding, maar een gewelddadige en repressieve aanpak wordt door Wilders als oplossing voor de problemen van deze jongeren gezien. In plaats van jongeren een eerlijke kans te geven, pleit de PVV voor stelselmatige uitsluiting van iedereen die thuis of op school zijn draai niet kan vinden.

Deze aanpak past binnen een bredere visie van de PVV op (jeugd)criminaliteit, waarbij zij zich vooral een keihard beleid als oplossing voor een enorme diversiteit aan (ook maatschappelijke) problemen voorstelt. Dit beleid zou onder andere vorm moeten krijgen in het gebruik van buitenproportionele middelen als tuchtscholen, heropvoedingskampen (al dan niet in Siberië), inzet van het leger in woonwijken, etc. Een goed voorbeeld van hoe ver Wilders gaat in zijn plannen rond de handhaving van de openbare orde -en de wijze waarop hij dit moeiteloos aan een aantal van zijn andere anti-linkse en racistische thema’s weet te verbinden- is zijn reactie op een voetbalrelletje na een jeugdinterland tussen Marokko en Nederland in 2007:

‘Agenten moeten weer ‘ordehandhavers’ kunnen zijn in plaats van ingezet te worden als multiculturele welzijnswerkers. Daarom stel ik voor in de wet vast te leggen dat de burgemeester – of desnoods de minister van Binnenlandse Zaken – in het kader van de handhaving van de openbare orde de politie opdracht moet kunnen geven om bij ernstige rellen met scherp te schieten. Hieraan voorafgaand moet er eerst een duidelijke waarschuwing gegeven worden, daarna een waarschuwingsschot en vervolgens dient de politie relschoppers uit te schakelen middels een schot bij voorkeur in het been. Het onomwonden wettelijk vastleggen dat bij het volgen van deze procedure de politie straffeloos is, zal aarzeling bij agenten om relschoppers hard aan te pakken wegnemen en de relschoppers effectief bestrijden. Het maakt overigens geen verschil of de relschoppers bestaan uit voetbalhooligans (Marokkaans of niet), krakers, antiglobalisten of ander verwerpelijk tuig.’[x]

Vrouwen

Hoewel de PVV zich in haar retorische strijd tegen de Islam als verdediger van de rechten van vrouwen en homo’s opwerpt, vertonen ook haar eigen politieke stellingnamen zekere seksistische en paternalistische vooroordelen. Zo pleitte PVV-kamerlid Fleur Agema voor het intrekken van subsidies aan abortusklinieken. Ongewenst zwangere vrouwen zouden een abortusbehandeling zelf moeten betalen, wat, aldus Agema, ‘losbandig gedrag’ zou tegengaan. [xi] Dit zou een ernstige inbreuk zijn op een waardevol, en met bloed, zweet en tranen bevochten, vrouwenrecht.

Degelijke uitlatingen bewijzen eens te meer hoe de PVV de verdediging van rechten en belangen van onder andere vrouwen (maar ook homo’s) slechts aangrijpt als retorisch middel in haar aanvallen tegen de Islam. Hoewel de partij beweert een lans te breken voor vrouwen- en homorechten, blijkt de PVV zelf op andere punten echter evengoed bereid deze rechten geweld aan te doen.

wilderbanner2

‘de gewone, hardwerkende burger’

De PVV schildert zichzelf graag af als een partij die opkomt voor de belangen van de ‘gewone, hardwerkende burger.’ Maar wie is die gewone burger eigenlijk? Wilders suggereert te spreken namens een groot deel van de bevolking, echter niet namens leden van het establishment, en uiteraard ook niet namens moslims of ‘niet-westerse allochtonen’, niet namens milieuactivisten, mensen met een uitkering, een ‘linkse hobby’ etc. De PVV komt naar eigen zeggen daarentegen op voor

‘de gewone man en vrouw. De mensen voor wie de PVV opkomt krijgen niets cadeau. Ze werken hard voor hun geld en hopen op een betere toekomst voor hun kinderen. En voor al die hardwerkende mensen wil de PVV de belasting verlagen.’[xii]

Wat dit thema aangaat blijven Wilders en de PVV echter in deze algemene termen hangen. Weliswaar belooft de PVV in haar verkiezingsprogramma onder andere meer geld voor de AOW, de zorg en in het bijzonder de ouderenzorg: waar dit extra geld vandaan zal moeten komen blijft grotendeels een raadsel.[xiii]

De sociaaleconomische plannen van de PVV worden op de website van de partij dan ook opvallend minder breed uitgemeten dan bijvoorbeeld hun standpunten op het gebied van veiligheid, integratie en ‘de islamisering’, en hun beloften op het gebied van onderwijs, zorg en ouderdagvoorziening. Het zogenaamde ‘Plan voor een Nieuwe Gouden Eeuw’ leert dat onder andere de complete afschaffing van ontwikkelingshulp financiële verlichting moet brengen, evenals een sterke terugdringing van subsidies aan culturele initiatieven. Wat niemand nog zal verbazen, is dat de PVV daarnaast uiteraard stevig wil besparen door het afstoten van de Nederlandse Antillen (en dus: het schrappen van het vrijwel alle de financiële ondersteuning hieraan). Samen met het laten wegvallen van het grootste deel van de Nederlandse bijdragen aan de EU denkt de PVV zo twee vliegen in één klap te slaan: niet alleen bespaart zij naar eigen zeggen in totaal zo’n 16 miljard euro, maar door de diverse verlichtingen op overheidsgebied zouden ook een slordige 110.000 voltijdbanen geschrapt kunnen worden, zodat honderdduizenden mensen (met deel- en voltijdbanen) op straat zullen komen te staan.[xiv]

Het is echter maar de vraag in hoeverre de ‘hardwerkende, gewone burger’ daadwerkelijk profijt gaat hebben van deze besparingen. Want niet alleen zullen de sociale zekerheid, cultuur, media en milieu kind van de rekening worden, ook is het de vraag in hoeverre de (ouderen)zorg, veiligheid en onderwijs daadwerkelijk op veel meer overheidsgeld kunnen rekenen.

Veel belangrijker is voor de PVV immers de besparing op belastingen, met name die voor de hogere economische klasse. In zijn ‘onafhankelijkheidverklaring’, geschreven na zijn afsplitsing van de VVD- fractie, geeft Wilders al aan dat de door hem beoogde belastingverlagingen uiteindelijk zullen moeten uitmonden in een zogenaamde ‘vlaktaks’: een belastingssysteem waarin ieder inkomen met hetzelfde percentage belast wordt.[xv] In opmaat naar deze gelijktrekking van alle belastingschijven, pleit de PVV op korte termijn vast voor de afschaffing van een van de vier, en het nader tot elkaar brengen van de drie overige. Het zal niet verbazen dat in verhouding met name de bovenste schijven het meest naar beneden worden getrokken: mensen met de laagste inkomens zullen als het aan Wilders ligt 4% minder belasting gaan betalen, mensen met de hoogste maar liefst 12%.

Volgens de PVV heeft ‘de gewone burger’ uiteraard een eigen huis: geheel in neo-liberale traditie mag op vrijwel iedere kostenpost bezuinigd worden, behalve natuurlijk op de hypotheekrenteaftrek. Ook voor de PVV is zelfs het maar ter discussie brengen van de mogelijkheid hiervan in de toekomst af te zien, onacceptabel.[xvi]

De ‘gewone, hardwerkende burger’ voor wie de PVV beweert op te komen is dus met name degene met een boven- of zelfs ver bovenmodaal inkomen. Niet de belangen van mensen met lagere inkomens, met huurhuizen, bijstandsuitkeringen, relatief hoge onkosten door zorg en onderwijs, worden vertegenwoordigd, maar met name van de -in de retoriek van de PVV zo verfoeide- elite.

De ‘gewone’ burger wordt in het door de PVV beoogd sociaal- economisch beleid niet vertegenwoordigd, maar keihard uitgesloten. Terwijl de economische elite bij doorvoering van deze plannen bakken geld zou kunnen besparen, is de lastenverlichting bij die zogenaamde ‘gewone burger’ vele malen kleiner. Om over de gevolgen van de vele besparingen voor de betaalbaarheid van zorg, onderwijs en cultuur nog maar te zwijgen; zonder subsidiëring worden dit luxe-goederen, die alleen de elite zich nog zal kunnen veroorloven.

De arbeider

De ‘gewone burger’ lijkt in de optiek van de PVV ook geen directe belangen op de werkvloer te hebben. In zijn onafhankelijkheidsverklaring pleitte Wilders al voor het afschaffen van het algemeen bindend verklaren van de CAO’s, en voor het opdoeken van ‘praat- en overlegpaleizen als de SER en de Stichting van de Arbeid.’ Het ontslagrecht, dat de arbeidspositie van werknemers beschermt, moet volgens Wilders versoepeld worden, en het minimumloon afgeschaft. [xvii] Hoewel deze plannen gepresenteerd worden als doodeenvoudige oplossingen voor het banentekort en de werkloosheid, is het slechts het belang van de werkgever (en opnieuw: de economische elite) dat hiermee echt gemoeid is. De ‘hardwerkende burger’ wordt eerder uitgesloten dan op welke manier ook geholpen.

De uitsluiting van discussiepartners

Hoewel het maatschappelijk debat en de vrije meningsuiting naar eigen zeggen hoog staan aangeschreven bij Wilders en de PVV, hebben zij er geen moeite mee ook hierin bepaalde delen van de bevolking buiten te sluiten. Buiten het Binnenhof lijkt Wilders slechts in alle beslotenheid met de eigen achterban in discussie te willen gaan. Hij mijdt diepgaande debatten met politieke tegenstanders, of maakt deze -door weg te lopen, te beledigen en schelden, of door met simpele en kortzichtige oneliners te overschreeuwen- praktisch onmogelijk. Met moslims lijkt Wilders doorgaans vooral uit principe niet in discussie te willen gaan: herhaalde verzoeken van verschillende televisie- en debatprogramma’s, moslim- en migrantenorganisaties, sloeg Wilders consequent af. ‘Wilders heeft aangekondigd een ‘liberale jihad tegen de islam’ te beginnen, maar gaat al jaren het debat uit de weg. Hij legt als het ware een cordon sanitaire om de moslimgemeenschap’, aldus de Volkskrant. Volgens NPS-eindredacteur Frans Jennekens schuil er een uitgekiende tactiek achter deze onwil:

‘Wilders kijkt goed uit dat er geen plaatje ontstaat waarop hij leuk en lief met mensen die moslim zouden kunnen zijn, is te zien.’[xviii]

Hoewel Wilders zelf voortdurend klaagt dat hij wordt uitgesloten van deelname aan de dialoog, en dat er een zeker ‘cordon sanitaire’ om hem heen aangelegd zou worden, blijkt vooral hij degene te zijn die mensen uitsluit van het maatschappelijk debat. Veel Nederlanders, met name moslims, zijn zo voor Wilders weliswaar een goed middel om zich al trappend aan op te trekken; als gelijkwaardige gesprekspartners weigert hij ze te erkennen.

Hoe uitsluiting werkt….

Op 12 februari 2009 werd Geert Wilders, op zijn weg naar het Britse Hogerhuis om daar zijn anti-islam film ‘Fitna’ te vertonen, de toegang tot het Verenigd Koninkrijk geweigerd. Al voor zijn vertrek hadden Britse autoriteiten te kennen gegeven dat mensen die ‘extremisme, haat en gewelddadige boodschappen in onze gemeenschap uitdragen’ als Wilders niet zouden worden toegelaten.[xix]Bij aankomst op het Londense vliegveld Heathrow werd Wilders, die ondanks deze waarschuwing alsnog -met tientallen journalisten in zijn kielzog- naar Engeland was vertrokken, door de Britse immigratiedienst aangehouden. Een paar uur zat hij tot zijn eigen verontwaardiging vast op een soort detentiecentrum, in een ruimte die Wilders zelf omschreef als ‘een hokje met een stoel, een tafel en wat water.’[xx]

Het is verleidelijk dit gebeuren als ‘ironisch’ te bestempelen. Immers: is het niet Wilders zelf die zo graag extremisten buiten de Nederlandse grenzen wil houden? Is het weigeren, arresteren en in detentiecentra vasthouden van ‘ongewenste’ personen aan de poort van het land niet juist een beleid dat ook de PVV verdedigt? Kreeg Wilders niet gewoon een ‘koekje van eigen deeg’, zoals sommige media opmerkten?

Misschien wel. Belangrijker is echter dat deze geschiedenis leert dat het mes van de uitsluiting altijd aan twee kanten snijdt. Wie pleit voor stelselmatige uitsluiting van aanzienlijke delen van de maatschappij, wie het weigeren, opsluiten, de mond snoeren en afkappen van iedereen waarmee hij of zij het niet eens is, als dé passende manier ziet meningsverschillen te beslechten, wie schelden, beledigen en het bezigen van burgeroorlog-retoriek als een bijdrage aan het maatschappelijk debat voorstelt, komt uiteindelijk zelf alleen te staan.

Wilders’ hectische en kortstondige bezoek aan Engeland laat vooral zien hoe uitsluiting werkelijk functioneert: uiteindelijk ontkomt niemand eraan. Na moslims, vrouwen, arbeiders, Antillianen, mensen met lage inkomens of uitkeringen, probleemjongeren, mensen met linkse overtuigingen, Marokkanen, de derde wereld, milieuactivisten, en ga zo maar door, is de vraag vooral wie er nog niet door Wilders uitgesloten is. Ook Wilders zelf is, zo blijkt, het slachtoffer geworden van zijn eigen pleidooi voor stelselmatige uitsluiting.

Een stem voor Wilders is daarom niet alleen een stem tegen je medemens, tegen de ‘ander’, maar ook altijd een stem tegen jezelf. Wilders’ retoriek leidt per definitie tot een wederzijdse vervreemding waarvan iedereen het slachtoffer wordt. Het maakt uiteindelijk geen verschil of je ‘allochtoon’ bent of ‘autochtoon’, arm of rijk, moslim, christen of humanist, man of vrouw, links of rechts. Wilders sluit ook jou uit!

[i] M. Davidović, J. van Donselaar, P. Rodrigues, W. Wagenaar, ‘Het extreemrechtse en discriminitoire gehalte van de PVV’ in: Monitor Racisme en Extremisme, red. J van Donselaar en P Rodrigues, Amsterdam 2008, pp 167-198, p 192

[ii] ‘Wat drijft Geert Wilders?’ De Pers, 13 februari 2007 (zie: http://www.geertwilders.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=682&Itemid=1 (30-05-09))

[iii] S. ten Hoove en R. du Pré, ‘Wilders vreest ‘tsunami’moslims’, De Volkskrant, 6 oktober 2006, (http://www.volkskrant.nl/binnenland/article356653.ece/ (30-04-09))

[iv] ‘Nederland wordt verkocht aan de duivel Mohammed’ De Pers, 27 november 2007 (http://www.depers.nl/binnenland/127037/Nederland-verkocht-aan-islam.html (30-05-09))

[v] G Wilders en M Bosma: ‘Nederland en Vlaanderen horen bij elkaar.’ NRC Handelsblad, 7 juli 2008 (http://www.nrc.nl/opinie/article1934707.ece/Nederland_en_Vlaanderen_horen_bij_elkaar (30-05-09))

[vi] Zie o.a.: ‘Inbreng Wilders verantwoordingsdag’ www.pvv.nl 22 mei 2008 (http://www.pvv.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=1074 (30-05-09))

[vii] M. Davidović, J. van Donselaar, P. Rodrigues, W. Wagenaar, 2008, p 190

[viii] ‘Pvv: schoolcops, wapenscanners en meldingsplicht voor veiligere scholen.’ (http://www.pvv.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=805 (30-05-09))

[ix] R. de Mos, ‘Vrijheid door Onderwijs’, www.pvv.nl , 14 november 2006, (http://www.pvv.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=717&Itemid=122 (30-05-09))

[x] G Wilders, ‘Schieten met scherp –column Geert Wilders GeenStijl’,www.pvv.nl, 29 mei 2007, (http://www.pvv.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=579&Itemid=6 (30-05-09))

[xi] ‘PVV wil zwangere vrouw zelf abortus laten betalen.’, Trouw, 6 februari 2008 (http://www.trouw.nl/nieuws/article1772882.ece (30-05-09))

[xii] ‘Inbreng Wilders verantwoordingsdag’ www.pvv.nl 22 mei 2008 (http://www.pvv.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=1074 (30-05-09))

[xiii] Zie o.a.: ‘Verkiezingspamflet’, www.pvv.nl, 25 augustus 2006,

(http://www.pvv.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=788&Itemid=139 (30-05-09))

en: ‘Een nieuwe Gouden Eeuw’, www.pvv.nl, 26 april 2006,

(http://www.pvv.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=703 (30-05-09))

[xiv] ‘Een nieuwe Gouden Eeuw’, www.pvv.nl, 26 april 2006,

(http://www.pvv.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=703 (30-05-09))

[xv] G. Wilders, ‘Onafhankelijkheidsverklaring’, www.pvv.nl, 13 maart 2005

(http://www.pvv.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=684 (30-05-09))

[xvi] ‘Spoeddebat tophypotheken- inbreng’, 23 apr 2009,

(http://www.pvv.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=1927 (30-05-09))

[xvii] G. Wilders, ‘Onafhankelijkheidsverklaring’, www.pvv.nl, 13 maart 2005

(http://www.pvv.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=684 (30-05-09))

[xviii] J Groen, A Kranenberg, ‘Wilders weigert verzoeken tot debat’, De Volkskrant, 4 maart 2008,

(http://www.volkskrant.nl/binnenland/article509596.ece/Wilders_weigert_verzoeken_tot_debat (30-05-09))

[xix] ‘Britten houden Wilders tegen’, NRC handelsblad, 12 februari 2009

(http://www.nrc.nl/binnenland/article2150135.ece/Britten_houden_Wilders_tegen (30-05-09))

[xx] ‘Wilders woest na aanhouding: dit is vreselijk!, Elsevier, 12 februari 2009,

(http://www.elsevier.nl/web/10223420/Nieuws/Politiek/Wilders-aangehouden-Ik-mag-het-land-niet-in.htm (30-05-09))

Geen reacties

Comments are closed.

Abonneren op de RSS-feed van deze topic. TrackBack URL


Onze sponsor Colani | Ontwerp: Oppositie 2.0 door colani.nl