De Buitenparlementaire Oppositie

Nederland is in de ban van terrorisme. Sinds 9/11 en de moord op Theo van Gogh zijn het actuele dreigingsniveau en de vraag of ons land wel goed is voorbereid, vrijwel elke dag in het nieuws. Tegelijkertijd is er kritiek op de Nederlandse overheid omdat heldere informatie uitblijft. Terrorisme in Nederland laat zien hoe het ervoor staat, waar de dreiging vandaan komt, en wat we ertegen kunnen doen. Aan de hand van gesprekken met en artikelen van topfunctionarissen die dagelijks met het onderwerp te maken hebben, geeft het een goed inzicht in deze complexe problematiek. (lees verder…)

ALS JE SOLLICITEERT NAAR EEN ZOGENAAMDE ‘vertrouwensfunctie’, mag de politie, de marechaussee of de AIVD je doopcel lichten.

Screenen heet dat in de volksmond.

Vertrouwensfuncties zijn baantjes waarbij je de staat schade zou kunnen berokkenen. Bijvoorbeeld door geheimen te verklappen, of je baan te misbruiken.
Piloten worden bijvoorbeeld gescreend. Niemand wil natuurlijk dat een piloot zijn vliegtuig in de Rembrandtoren parkeert. Vertrouwensfuncties zijn dan ook te vinden bij de overheid, het leger, de politie, de luchtvaart en sommige belangrijke bedrijfstakken, zoals energiebedrijven. Als je wordt gescreend gaat de politie of de AIVD na of je een strafblad hebt, of je wel eens op een andere manier met de politie in aanraking bent gekomen, of je ‘foute’ vrienden hebt, of dat je misschien gechanteerd kunt worden omdat je bijvoorbeeld gokschulden hebt.
Sommige werkgevers laten hun personeel ook door privé-detectives screenen. Zij kunnen dan eisen dat je inzicht geeft in je bankrekeningen, schulden, hypotheken en andere persoonlijke gegevens.
Sinds 11 september 2001 is het aantal vertrouwensfuncties drastisch gestegen, van 57.000 in 2000 tot 74.000 in 2004. Het aantal screenings dat in 2004 werd uitgevoerd was 44.500. Op zichzelf is het niet gek dat de overheid bij bepaalde functies wil weten of iemand wel te vertrouwen is. Maar de grote vraag is of de veiligheidsonderzoeken wel goed worden uitgevoerd en of niet te veel functies als ‘vertrouwelijk’ worden gezien.

Neem Petra. Zij werkt op het postsorteerbedrijf op Schiphol. Ze wordt plotseling ontslagen nadat ze is gescreend door de Marechaussee. Of neem Evelien. Ze begeleidt passagiers op de luchthaven en heeft een pasje waarmee ze overal op Schiphol kan komen. Ook zij wordt plotseling ontslagen, nadat ze al drie maanden tot volle tevredenheid van haar werkgever op Schiphol werkt. Ze mocht van de marechaussee zelfs al aan de slag voordat de screening klaar was. Evelien is blond en kreeg nauwelijks lastige vragen toen ze haar pasje bij de marechaussee kwam ophalen. Veel collega’s met een buitenlands uiterlijk werden wel stevig aan de tand gevoeld.
Evelien en Petra vinden het werk leuk. Maar blijkbaar ziet de overheid ze plotseling als potentiële terroristen. Zijn ze dat ook? Misschien zijn het niet doorsnee vrouwen. Allebei zijn ze actief in actiegroepen ter ondersteuning van politieke gevangenen in Spanje, vluchtelingen, kraken en antiracisme. Zijn zij dan een potentieel gevaar voor de samenleving? Zij willen gewoon een leuke baan.
Na hun ontslag zijn beide vrouwen in beroep gegaan tegen de uitkomst van het veiligheidsonderzoek. Bij een beroep moet je voorkomen in Den Haag voor een groep ‘wijze’ mannen, die wat vragen stellen en jij mag je verhaal houden. Vervolgens moet je buiten wachten omdat de heren nog een geheim rapport van de AIVD over jou gaan bespreken, waar je niet bij mag zijn. Alles blijft geheim. Dan wordt er besloten of je beroep gegrond is of niet.

Drie keer raden wat de uitkomst is?