Het raadgevend referendum over de nieuwe wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) wordt tegelijkertijd gehouden met de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart volgend jaar. Dat heeft de Kiesraad vanochtend bekend gemaakt.
In totaal 417.135 bezorgde burgers hebben om het referendum gevraagd. Uit een steekproef naar de geldigheid blijkt volgens de Kiesraad dat 92 procent geldig is geweest, wat op een totaal van 384.126 geldige verzoeken zou uitkomen. Daarmee is de drempel van 300.000 ruimschoots gehaald.
De Wiv regelt dat veiligheidsdiensten meer bevoegdheden krijgen. Doordat er veel meer digitale mogelijkheden zijn voor opsporing en om terreuraanslagen te voorkomen, moest dit ook in de wet worden geregeld. Zo wordt het makkelijker om internetverkeer af te tappen om terroristen of vijandige hackers op te sporen.
Overigens gaat de nieuwe wet niet al per 1 januari aanstaande in, zoals de bedoeling was. Het kabinet stelt de ingangsdatum uit tot 1 mei. Dat heeft volgens minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) niets te maken met het referendum, maar het kost meer tijd om de zogeheten toetsingscommissie samen te stellen. Die commissie zal uit drie mensen bestaan die controleert of de privacy van burgers niet is overtreden door de diensten.
Kritiek
Het uitstel is wel opvallend. Binnen de regeringscoalitie is onenigheid ontstaan over wat er met de uitslag van het referendum moet gebeuren. CDA-leider Buma zei afgelopen weekeinde dat hij de uitslag hoe dan ook wil negeren. Het kabinet is van plan de mogelijkheid van een raadgevend referendum af te schaffen, waardoor Buma dit referendum niet meer serieus kan nemen. Coalitiegenoot D66 noemde die uitspraak ‘onverstandig’.
Volgens voorzitter Jan Kees Wiebenga van de Kiesraad gaat dit referendum zeker door, ook al wil het kabinet er van af. Er is nog wel een mogelijkheid bezwaar aan te tekenen tegen deze volksraadpleging. Dat moet binnen zes dagen bij de Raad van State. Wiebenga wil niet ingaan op de uitspraken van Buma.
