AIVD-baas Rob Bertholee (links) met minister Plasterk. © ANP
Als het aan het kabinet ligt, mag de AIVD binnenkort het internet en daarmee ook jouw e-mails en appjes aftappen. Het wetsvoorstel wordt vandaag besproken in de Tweede Kamer, en wij bespreken hem in minder dan 500 woorden.
In het kort
- Wat? Een herziening van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten uit 2002 (Wiv).
- Wanneer? Er wordt al jaren aan deze herziening gewerkt, en de wet moet volgend jaar van kracht worden.
- Waarom? Het kabinet vindt dat de AIVD meer bevoegdheden moet krijgen om terrorisme te bestrijden.
- Wat is er op tegen? Er wordt gevreesd dat onschuldige burgers massaal in de gaten worden gehouden.
Wat mag de AIVD straks?
De geheime dienst mag het internet al aftappen, maar alleen door één tap per apparaat te plaatsen. Met de nieuwe Wiv wordt het mogelijk om grote hoeveelheden data in één keer te onderscheppen.
Voorbeeld 1: In een Amsterdamse wijk schuilt een terrorismeverdachte. De AIVD tapt al het internetverkeer in deze wijk af om te kijken of ze informatie over de verdachte kunnen vinden.
Voorbeeld 2: De AIVD wil alle communicatie vanuit Nederland naar Syrië onderscheppen en analyseren op mogelijke terroristische motieven
Het gaat aanvankelijk om het verzamelen van metadata, zoals met wie je communiceert, waar je bent en welke sites je bezoekt. Metadata geven een gedetailleerd beeld van iemands leven. Als er iets opvallends wordt gezien, kan de AIVD besluiten om nader onderzoek te doen.
Om data op grote schaal te af te tappen, moet de AIVD wel elke keer om toestemming vragen aan een nieuwe toetsingscommissie, die bestaat uit rechters en technici.
Waarom is dit nodig?
De AIVD zegt dat terroristen nu onder de radar blijven omdat de geheime dienst op het internet te weinig bevoegdheden heeft om mensen af te luisteren. Ook techbedrijven spelen een rol hierin: zij voeren actief end-to-end-encryptie door, waarmee inhoud van communicatie lastig kan worden ingezien. Onder andere WhatsApp voerde deze krachtige vorm van encryptie in.
Door grote hoeveelheden metadata te onderscheppen zouden terrorismeverdachten gemakkelijk kunnen worden opgespoord. Als er aanleiding is om de inhoud van communicatie in te zien, kan de AIVD onder andere proberen om de verdachte te hacken om de inhoud te bekijken.
Wat is hier op tegen?
Critici vinden dat de AIVD een zogeheten sleepnet creëert: bij het zoeken naar terrorismeverdachten wordt er ook veel data van onschuldige burgers verzameld. De AIVD benadrukt dat de verzamelde data, mits die niet interessant is, weer worden verwijderd.
Ook is er kritiek op het uitwisselen van data met bevriende geheime diensten. Data van onschuldige burgers zouden dan in de handen kunnen komen van een andere overheid.
Wat nu?
Het wetsvoorstel wordt vandaag in de Tweede Kamer behandeld. De verwachting is dat er nog voor de verkiezingen over de wet wordt gestemd.
Lees op rtlz.nl
- Zo wil de AIVD ook jouw e-mails en appjes aftappen
- AIVD: ‘Over alles wat we goed doen hoor je nooit iets’
- Kabinet wil Nederland op vier strategische locaties aftappen