Berlijn, 8 Mei 2007. De Duitse bondspresident, Horst Köhler, heeft gisteren een politiek zeer omstreden verzoek tot gratie van de voormalige terrorist van de Rote Armee Fraktion, Christian Klar, afgewezen.
Het gratieverzoek leidde de afgelopen maanden tot een hernieuwd debat over de omgang met het linkse terrorisme uit de jaren zeventig en over de vraag of de rechtsstaat barmhartigheid moet tonen tegenover politieke moordenaars die al een kwarteeuw in de cel zitten.
Christian Klar (54) werd in 1985 veroordeeld tot meervoudig levenslang voor zijn aandeel in talrijke moorden waar de stadsguerrilla Rote Armee Fraktion de verantwoordelijkheid voor opeiste. Klar zit 24 jaar vast en komt over twee jaar in aanmerking voor een voorwaardelijke in vrijheidsstelling op basis van goed gedrag. Het Duitse strafrecht gaat ervan uit dat iedere veroordeelde de mogelijkheid moet krijgen om vrij te komen. De minimale straf voor Klar werd daarom al eerder door een rechtbank beperkt tot 26 jaar.
Gratieverlening is een voorrecht van het staatshoofd. Het verzoek van Klar leidde tot een breed debat waarin politici van links en rechts de bondspresident ongevraagd adviezen gaven. Sommige christen-democraten waren tegen gratie, menig links politicus was voor gratieverlening.
Ook nabestaanden van RAF-slachtoffers mengden zich in het debat. Zij vinden het onverteerbaar dat de vroegere terroristen in een aantal gevallen nooit hebben onthuld wie de fatale schoten destijds heeft gelost. Ook hadden sommige nabestaanden er moeit mee dat een aantal terroristen geen berouw heeft getoond.
Afgelopen weekeinde bereikte de politieke bemoeienis met wat een apolitiek besluit behoort te zijn een hoogtepunt toen bekend werd dat Köhler Klar had ontmoet. De christelijk-conservatieve CSU vond die ontmoeting zó ongepast dat men dreigde Köhler niet meer voor te dragen voor een tweede ambtstermijn, mocht hij Klar gratie verlenen. Het Duitse staatshoofd staat formeel weliswaar boven de partijen, maar zijn benoeming is een politieke aangelegenheid. Köhler werd gekozen door een gelegenheidscoalitie van christen-democraten en liberalen.
Köhler motiveerde zijn besluit niet. Een aantal kranten ging er daarom vanuit dat de ontmoeting met de voormalige terrorist zijn besluit heeft beïnvloed. Klar heeft nooit openlijk spijt betuigd, zijn rol in een aantal moordzaken blijft onduidelijk en terwijl het gratieverzoek bij het staatshoofd lag liet Klar een antikapitalistisch manifest publiceren. Behalve Klar zitten nog de voormalige RAF-leden Eva Haule en Birgit Hogefeld vast. Köhler stelde een besluit over een gratieverzoek van Hogefeld uit.