Vanaf 21 september wordt het de burger verplicht gesteld vier vingerafdrukken achter te laten bij de aanvraag van een paspoort. Een inwoner van Zutphen wenst onder het mom van “ik ben geen misdadiger” hier vooralsnog niet aan mee te werken en roept op tot actie.

Het zal de meeste inwoners van dit land volledig zijn ontgaan, en er schijnt ergens een huis-aan-huis voorlichtingsfoldertje te circuleren, maar binnenkort kom je niet langer in het bezit van een vingerafdrukloos ID-document. Wie vanaf 21 september een nieuw paspoort, ID-kaart of ander reisdocument aanvraagt, moet voortaan verplicht vier vingerafdrukken laten afnemen. Omdat Brussel (lees: de VS) dat wil.

Alle vingerafdrukken worden opgeslagen in de ‘reisdocumentenadministratie’ van de overheid. Twee vingerafdrukken komen ook op de RFID-chip van je reisdocument te staan. Daarop staan verder je pasfoto, naam, paspoortnummer, nationaliteit, geboortedatum, geslacht, geldigheidsdatum en burgerservicenummer (het voormalig sofinummer).

Gerrit Jan Riedstra uit Zutphen ziet de toevoeging van zijn vingerafdrukken absoluut niet zitten. “Het gaat mij te ver. Ik moet al verplicht een identiteitsbewijs op zak hebben. De chip die daarin is verwerkt, kan op afstand worden afgelezen door degene die daarvoor de apparatuur heeft. Camera’s volgen mijn doen en laten. Vroeger was ik een burger, nu ben ik misschien wel een verdachte.”

Hij komt dan ook in verzet. Hoewel Riedstra het afgelopen voorjaar nog zijn paspoort voor vijf jaar heeft verlengd, is hij van plan op vrijdag 18 september, de laatste dag dat de burger nog in bezit kan komen van een vingerafdrukloos document, dit opnieuw te laten doen. Op een tijdelijke website roept hij medeburgers op zijn voorbeeld te volgen.

Dat hij daarbij opnieuw 50 euro moet uitgeven, de kosten voor een nieuw paspoort, heeft Riedstra er wel voor over. “Stel dat meer mensen op de achttiende hun paspoort laten verlengen, bereiken we twee dingen: dat gedoe met die vingerafdrukken laat voor ons nog vijf jaar op zich wachten, en het ambtelijk apparaat zal het door de plotselinge aanloop best druk krijgen”, zegt Riedstra.

Riedstra benadrukt dat hij niet tegen controle is, anders was hij wel eerder in actie gekomen tegen de invoering van de RFID-chip in het paspoort. “Ik vind controle tot op zekere hoogte helemaal niet erg. Criminaliteit moet worden bestreden tenslotte. Die vingerafdrukken moeten wat mij betreft blijven vallen in de categorie misdaadbestrijding. Als de vingerafdruk er ook nog wel bij kan, waarom dan niet je gehele DNA-profiel?”

De verplichtstelling van vingerafdrukken in een ID-bewijs heeft in de aanloopfase tot meerdere kritische geluiden geleid. Zo meldde het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) in 2007 dat de nieuwe reisdocumentenadministratie vooral lijkt te worden ingevoerd om strafbare feiten op te sporen, waaronder terrorisme. Deze database is in aanleg een nationaal opsporingsregister. Volgens het CBP een ‘ernstige inbreuk op de persoonlijke levenssfeer omdat ook de gegevens van niet verdachte burgers zijn opgenomen.’

In een open brief aan de politiek heeft de organisatie Vrijbit laten weten ernstig bezwaar te maken tegen de voorgenomen opname van de vingerafdrukken in paspoort/ID kaart en instellen van één centrale elektronische overheidsdatabase. ‘Wij zijn van mening dat de overheid ernstig te kort is geschoten inzake democratische besluitvorming over het gebruik, de opslag en beveiliging van persoonsgegevens van identiteitsdocumenten en bevolkingsregister.’