okt
23
2019

Statistiek is een slechte speurhond

Ieder Kamerlid kan moreel ten val komen, uit z’n fractie gezet worden en dan partijloos aan het pluche blijven plakken. Maar volgens de recente statistieken piekt de kans op ‘zetelroof’ bij een optelsom van zeven ­kenmerken: man, 50-plusser, academisch geschoold, ­ondernemer, opgeklommen via lokale politiek, handelt in onroerend goed, lid van de VVD. Stel nu eens dat er een moraal-recherche bestond, die heimelijk extra diep in de boekhouding en het privéleven zou spitten van alle politici die aan ten minste zes van deze zeven criteria voldoen. Want dat zijn toch ‘bewezen’ risico­gevallen … Het zou ­beslist tot protesten leiden onder senioren, ­ondernemers, academici, mannen et cetera op de ­kandidatenlijsten: ‘Wij worden gestigmatiseerd! Wij worden bij voorbaat verdacht, omdat we toevallig op een Wybren van Haga of Johan Houwers lijken!’

Ieder die van een uitkering leeft, kan moreel ten val komen: foute informatie verstrekken, fraude plegen. Maar de kans dat je als verdachte in het vizier komt bij de opsporingsdiensten, neemt met sprongen toe als je in dezelfde wijk woont en dezelfde gedragingen en kenmerken vertoont als mensen die al eerder zijn ­veroordeeld voor fraude met uitkeringen of toeslagen. Vooral door een statistische stapeling van data kan de argwaan naar bepaalde burgers uitgaan. Zonder dat zij kunnen weten wélke indicatoren hen als verdachte in beeld hebben gebracht. Want de systemen waarmee de overheid op uitkeringsfraude jaagt, werken volgens een onnavolgbaar en geheimzinnig algoritme.

Volgende week dient een rechtszaak tegen SyRI: het systeem risico-inventarisatie waarmee de overheid mogelijke uitkeringsfraudeurs profileert en voor nader onderzoek selecteert. De Raad van State was al kritisch voordat de techniek werd ingevoerd, vanwege de enorme optelsom van privacygevoelige data waarmee SyRI risico’s berekent en doelwitten kiest. En deze week klonk er scherpe kritiek van de VN-rapporteur voor armoede en mensenrechten: Nederland is een ‘technologische ­surveillancestaat’ aan het worden.

Niet alleen de datagedreven techniek is dubieus – omdat een algoritme geen moraal heeft. Minstens zo kwalijk is de keuze om deze sleepnetmethode juist in te zetten tegen hen die financieel afhankelijk zijn van overheidssteun. Alsof je onder de minstbedeelden naar hun aard de meeste dieven zult vinden. Fraude is een misdrijf dat dikwijls niet door geldgebrek, maar door geldzucht wordt gedreven. Begeerte en onvrede komen onder rijken net zo goed voor als onder armen. En de proporties, ernst en schade van hun zwendel overtreffen al snel die van een bijstandsfraude.

Geen reacties »

Abonneren op de RSS-feed van deze topic.


Plaats een reactie

(wegens opgewonden standjes moet uw reactie eerst goedgekeurd worden)

*

Onze sponsor Colani | Ontwerp: Oppositie 2.0 door colani.nl