Bundeling beschouwingen van negentien Nederlandse historici. Uitgegeven ter gelegenheid van het afscheid van Maarten van Rossem als hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit Utrecht.
Wie De korte 20e eeuw in handen krijgt, ziet een hip boek. Het blijkt een hip boek met inhoud. De historici die hun medewerking verleenden aan dit boek, volgens de inleiding absoluut géén obligaat liber amoricum, hebben allen een opstel geschreven voor Maarten van Rossem. De korte 20e eeuw is dan ook geen boek óver de man die in 2008 afscheid nam als hoogleraar geschiedenis, maar een boek met inhoudelijke opstellen die ook Van Rossem moeten kunnen boeien.
Van Rossem staat bekend om zijn brede kennis en interesse. De 65-jarige historicus weet bijvoorbeeld ‘alles’ over Amerika, maar ook over de twee wereldoorlogen , Hitler en het nationaal-socialisme, volksopvoeding en de Nederlandse minister-presidenten. Op veel vragen over stripboeken en postzegels weet hij daarnaast ook het antwoord. In het boek dan ook opstellen over zeer uiteenlopende onderwerpen. Geheel in Van Rossem’s stijl bondig geschreven. De opstellen zijn onderverdeeld in vier hoofdstukken: De twintigste eeuw, intellectuelen en liberalisme, de Verenigde Staten, en Nederland.
De opstellen zijn dus geschreven voor Maarten van Rossem en bevatten dan ook geen lichte kost. Emeritus hoogleraar contemporaine en cultuurgeschiedenis Hermann von der Dunk behandelt bijvoorbeeld het fenomeen periodisering. Wie dit ‘opstel’ leest kan mogelijk iets of nog meer begrip opbrengen voor het grote relativeringsvermogen van historici als bijvoorbeeld Van Rossem. Von der Dunk staat stil bij de vraag op grond waarvan, voor wie en volgens welke criteria een bepaalde periode eindigt en een nieuwe begint. Hij stelt terecht dat er in de periode tussen 476 en 600 na Christus geen mens was die bij zichzelf dacht ‘nu beginnen de Middeleeuwen’. Of Maarten van Rossem historicus was in de zogenaamde ‘korte twintigste eeuw’ is dan ook aan historici van later generaties om te beoordelen.
Maarten van Rossen schreef zelf verschillende boeken over de Verenigde Staten en in dit boek zijn dan ook een viertal artikelen over het onderwerp van deze passie van hem opgenomen. Jos van der Linden schrijft bijvoorbeeld over de Verenigde Staten als wereldmogendheid en de amerikanist Rob Kroes vertelt over de fototentoonstelling ‘The Family of Man’ van Edward Steichen.
‘Prof. dr. M. van Rossem is geïnteresseerd in alle aspecten van de contemporaine geschiedenis,’ vermeldde de Utrechtse studiegids geschiedenis jaar in jaar uit. Het was zijn eigen tekst. Maarten van Rossem lijkt inderdaad alles te weten, zeker van de twintigste eeuw; van de wederopbouw en de Nederlandse verzorgingsstaat, van de twee wereldoorlogen en de Koude Oorlog, van Hitler en het nationaal–socialisme, maar ook van het academisch onderwijs, de tank, ’s lands ministers–presidenten en stripboeken. En zoals dat een goed historicus betaamt, wordt die kennis gemobiliseerd ter bestrijding van de waan van de dag; van complottheorie"n, van heils– en onheilsverwachtingen, en van onverstandige verlangens naar een groots en meeslepend leven.
19 historici over de 20e eeuw
De thema’s die Maarten van Rossem in al die jaren als historisch geschoold intellectueel vooral heeft bespeeld zijn de grote vraagstukken uit de geschiedenis van de 20e eeuw. Waar begint eigenlijk die eeuw? In 1890, in 1914, of zelfs pas in 1940–1945? Waar eindigt de 20e eeuw: in 1989, in 2001 of is het nog te vroeg om van een einde te spreken? Wat kenmerkt de 20e eeuw: groei van technologie, demografische explosies, economische ontwikkeling? Of ligt het bijzondere eerder in politieke systemen en ideologie"n? Gaat het vooral om totalitaire ellende of om de welwillende verzorgingsstaat?
De korte 20e eeuw is een samenhangende, thematische bundeling van beschouwingen van negentien vooraanstaande Nederlandse historici, letterkundigen en journalisten. Dit boek verschijnt ter gelegenheid van het afscheid van Maarten van Rossem als hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit Utrecht.
De korte 20e eeuw
Opstellen voor Maarten van Rossem
ISBN: 9789046804605
Uitgeverij: Nieuw Amsterdam
Paperback, 240 pagina’s
Bevat bijdragen van: Jan Bank, Hans Bertens, Leen Dorsman, Hermann von der Dunk, Hendrik Henrichs, Ed Jonker, Els Kloek, Jeroen Koch, Rob Kroes, Jos van der Linden, Ileen Montijn, Ieme van der Poel, Willem Otterspeer, Maarten Prak, Joes Segal, Willem Velema, Jaap Verheul, Hans Wansink, Jan Luiten van Zanden.