De Buitenparlementaire Oppositie

De voormalige RAF-terroristen Brigitte Mohnhaupt, Christian Klar en Knut Folkerts kunnen niet gedwongen worden opheldering te verschaffen over de moord op procureur-generaal Siegfried Buback in april 1977. De senaat voor de staatsveiligheid van het Duitse federale gerechtshof heeft dit vrijdag beslist na een verzoek van het openbaar ministerie om het drietal te gijzelen.

Berlijn, 8 Mei 2007. De Duitse bondspresident, Horst Köhler, heeft gisteren een politiek zeer omstreden verzoek tot gratie van de voormalige terrorist van de Rote Armee Fraktion, Christian Klar, afgewezen.

Het gratieverzoek leidde de afgelopen maanden tot een hernieuwd debat over de omgang met het linkse terrorisme uit de jaren zeventig en over de vraag of de rechtsstaat barmhartigheid moet tonen tegenover politieke moordenaars die al een kwarteeuw in de cel zitten.

Christian Klar (54) werd in 1985 veroordeeld tot meervoudig levenslang voor zijn aandeel in talrijke moorden waar de stadsguerrilla Rote Armee Fraktion de verantwoordelijkheid voor opeiste. Klar zit 24 jaar vast en komt over twee jaar in aanmerking voor een voorwaardelijke in vrijheidsstelling op basis van goed gedrag. Het Duitse strafrecht gaat ervan uit dat iedere veroordeelde de mogelijkheid moet krijgen om vrij te komen. De minimale straf voor Klar werd daarom al eerder door een rechtbank beperkt tot 26 jaar. (lees verder…)

Het RAF-terrorisme is na de ‘Duitse herfst’ van 1977 over haar hoogtepunt heen. Een tiental oudgedienden legt de wapens neer en duikt met behulp van de Oost-Duitse geheime dienst, de Stasi, onder in de DDR. Zij worden vrijwel allemaal direct na de Wende van ‘89/’90 gearresteerd. Bovendien worden in 1982 de kopstukken Christian Klar, Brigitte Mohnhaupt en Adelheid Schulz gearresteerd.

Maar net als na de uitschakeling van de eerste generatie, staat na de ‘Duitse herfst’ een nieuwe groep aanhangers klaar om het terroristische stokje over te nemen. De relatief onbekende ‘derde generatie’ richt zich, in tegenstelling tot haar voorgangers, niet op de bevrijding van gearresteerde RAF-leden, maar op de vorming van een ‘anti-imperialistisch front’. Prioriteit is het plegen van aanslagen op het Amerikaanse leger en representanten van ‘het kapitaal’.

Identiteitsbewijs
Het eerste doelwit is NAVO-chef Alexander Haig. Hij ontsnapt in juni 1979 aan de dood bij een aanslag. Halverwege de jaren tachtig volgt een nieuwe eruptie van geweld, de laatste grote aanslagenserie van de RAF. Op 1 februari 1985 wordt Ernst Zimmerman, directeur van een wapenconcern dat onderdelen levert voor de Tornado-straaljagers van de Bundeswehr, in zijn slaapkamer geëxecuteerd. In augustus van dat jaar vindt een bomaanslag plaats op de Amerikaanse legerbasis in Frankfurt. Daarbij sterven twee Amerikaanse militairen. Vlak van tevoren hebben de terroristen een Amerikaanse soldaat omgebracht om zijn identiteitsbewijs te bemachtigen, nodig om toegang te verkrijgen tot de legerbasis en het explosief te kunnen plaatsen. Als reactie op de brede, publieke kritiek die zij met deze koelbloedige moord oogst, stuurt de RAF een verklaring naar het dagblad Frankfurter Rundschau. Daarin rechtvaardigt zij de moord: “De militaire bases, inrichtingen en commandocentrales van de Amerikaanse strijdkrachten en de NAVO zijn oorlogsgebied.” Vijf maanden later klinkt het in een opmerkelijk grote mate van zelfkritiek echter: “We zeggen nu dat het doodschieten van de G.I. een fout was.” De publieke sympathie voor de RAF is echter nagenoeg verdwenen.

Op 9 juli 1986 sterft Karl Heinz Beckurts, manager bij elektronicaconcern Siemens en sterk pleitbezorger van het gebruik van kernenergie, door een bom die naast zijn auto ontploft. Ook zijn chauffeur overlijdt. Op 10 oktober wordt de topdiplomaat Gerold von Braunmühl van dichtbij doodgeschoten. Eén van de afgevuurde kogels is afkomstig uit het pistool waarmee negen jaar eerder Hanns Martin Schleyer is omgebracht.

Stuiptrekkingen
De laatste moorden van de RAF vinden plaats tijdens de sowieso al turbulente periode rondom de val van de Berlijnse Muur en de Duitse eenwording. Op 30 november 1989, drie weken na de val van de Muur, bloedt bankpresident Alfred Herrhausen dood nadat zijn gepantserde dienstauto op een door de RAF geplaatste mijn is gereden. Op 1 april 1991 wordt Detlev Karsten Rohwedder, baas van de Treuhand (de overheidsinstelling die na 1990 de Oost-Duitse industrie moet privatiseren), in zijn slaapkamer doodgeschoten. Rohwedder is het laatste slachtoffer van een organisatie die door de Duitse eenwording en het mislukken van de wereldrevolutie is ingehaald.

De allerlaatste stuiptrekkingen vinden plaats op 27 juni 1993, wanneer terrorist Wolfgang Grams sterft bij zijn arrestatie door de elite-eenheid GS9 in Bad Kleinen. Volgens officieel onderzoek sloeg Grams, om arrestatie te ontlopen, de hand aan zichzelf, maar – net als na de dood van Meinhof, Baader en Enslinn – doen geruchten de ronde over een executie. Nadat in 1996 de wegens de moord op Alfred Herrhausen gezochte Christoph Seidler zichzelf heeft aangegeven, geeft de RAF in 1998 – dertig jaar nadat Andreas Baader en Gudrun Ensslin met hun brandstichting in Frankfurt de Bondsrepubliek een nieuwe fase van haar geschiedenis inloodsten – een verklaring af waarin zij haar strijd voor beëindigd verklaart. “Revolutionairen verlangen naar een wereld waarin niemand beslist over het recht op leven en dood.” Een opmerking die rijkelijk laat komt voor de minimaal 35 dodelijke slachtoffers van de Rote Armee Fraktion.

De Rote Armee Fraktion (Duits, Ned.: Rode-Legerfractie) was de actiefste naoorlogse linkse extremistische terreurgroep in Duitsland. De RAF stond ook wel bekend onder de naam Baader-Meinhof-Groep. De groep werd in 1970 opgericht door onder meer Andreas Baader, Gudrun Ensslin en Horst Mahler, die later gezelschap kregen van Ulrike Meinhof. De groep was verantwoordelijk voor 34 moorden en talrijke bankovervallen en bomaanslagen. In 1998 meldde de RAF dat ze zichzelf had opgeheven.

Achtergrond
Vooral in de studentenbeweging ontstond er aan het eind van de jaren zestig steeds meer onvrede over het feit dat veel bestuurders uit het Nazi-tijdperk nog steeds ‘waakten’ over de fundamenten van de Duitse samenleving. Doel van de groep was zich ondergronds tegen “het systeem” te verzetten. De Rote Armee Fraktion ageerde verder ook sterk tegen de in Duitsland heersende “kapitalistische staat”. De naam van de groep was afgeleid van het Russische Rode Leger, de term “Fraktion” (een eenheid binnen de Communistische Partij) werd toegevoegd om het verband met de internationale Marxistische strijd te benadrukken. De organisatiestructuur en handelwijzen waren grotendeels geïnspireerd door de Tupamaros, de linkse stadsguerrilla uit Uruguay. Het is bekend dat er banden waren met het toenmalige (communistische) Oost-Duitsland. Zo werd aan Inge Viett, lid van de RAF én de Beweging van de Tweede Juni, onderdak verschaft door de toenmalige DDR. Buiten de rechtstreekse politieke belangen in het kader van de Koude Oorlog had de DDR er belang bij om op de hoogte te zijn van op handen zijnde acties van beide groeperingen, teneinde haar Stasi-spionnen in het Westen geen gevaar te laten lopen als gevolg van de verhoogde paraatheid van de regering van de Bondsrepubliek.

Eerste generatie (lees verder…)